Forum portalu turystyka-gorska.pl

Mam zaszczyt zawiadomić, że w sobotę 30 września br. z okazji jubileuszu 100-lecia Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego odbędzie się uroczyste odsłonięcie "Głazu Pamięci" przy Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan na Wzgórzu Św. Wojciecha w Poznaniu. Uroczystość rozpocznie się o godz. 13:00, a poprzedzi ją sesja popularnonaukowa "Dziedzictwo narodowe w regionie" pod patronatem Rektora UAM, która odbędzie się o godz. 10:00 w sali XVII w gmachu Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, ul. Wieniawskiego 1.

_________________


Lech

Jako uzupełnienie dodam, że jednym z prekursorów turystyki i krajoznawstwa w regionie, którego postać zostanie upamiętniona na głazie-pomniku przed Cmentarzem Zasłużonych Wielkopolan, jest Kazimierz Kantak (1824-1886). Towarzystwo Tatrzańskie powstało w drugiej połowie wieku XIX z inspiracji ludzi zamożnych, świadomych konieczności chronienia substancji narodowej, a szczególnie tak pięknego zakątka Polski, jak Tatry. Tam też rozwijała się myśl konieczności walki z zakusami przejęcia tego obszaru przez obce państwo. Wybiegając myślą w przyszłość, czynili wszystko, by ich dzieło przetrwało wszystkie burze dziejowe. Na przestrzeni XIX i XX w. zmieniały się warunki ekonomiczno-polityczne, lecz myśl ochrony dobra narodowego nie wygasła. Zmieniały się pokolenia, zmieniały się stosunki gospodarcze, powstawały nowe zawody, a co za tym idzie, zmieniali się kontynuatorzy idei szerzenia wiedzy krajoznawczej.

Kazimierz Kantak był niewątpliwie największym propagatorem owych idei, który nie tylko werbował w szeregi Towarzystwa, ale niezwykle skutecznie i energicznie zabiegał o finanse, dzięki czemu Towarzystwo mogło wybudować Dworzec Tatrzański, a także podjąć inne inwestycje. Kantak był niewątpliwie pierwszy, który przeniósł ideę TT do Wielkopolski. Praktykę obdarzania swoich działaczy tytułem Członka Honorowego zapoczątkowało Towarzystwo Tatrzańskie w 1874 roku, przyznając ten tytuł już w 1878 jednemu z najbardziej zasłużonych - Kazimierzowi Kantakowi z Wielkopolski.

Jest obszerna lista innych osób, które z ramienia Towarzystwa Tatrzańskiego były delegatami w powiatach Wielkopolski. Należeli do nich: Franciszek Chełkowski z Starogrodu na powiaty krotoszyński i koźmiński, dr Julian Chetmicki z Żydowa na powiaty gnieźnieński i witkowski, ks. Bolesław Antoniewicz z Bujna na powiat śremski, p. Brzeski z Krotoszyna na powiat szubiński i bydgoski, ks. Gabryel Franciszek z Zabartowa na powiaty wyrzycki, czarnkowski, wieleński i chodzieski, Kornelia Grabska z Poznania (ul. Piekarska nr 19) na powiat poznański, Józef Grabski ze Skotnik Królewskich na powiaty inowrocławski i strzelnieński, ks. Jan Janas ze Stawia na powiaty wrzesiński i średzki, Leon Karłowski z Grąbkowa na powiat gostyński i rawicki, Zygmunt Kurnatowski z Przysieki na powiat kościański i śmigielski, Wincenty Niemojowski z Jedlca na powiat pleszewski i jarociński, Władysław Półczyński z Redgoszczu na powiat wągrowiecki, Stanisław Ponikiewski z Brylewa na powiat wschowski i leszczyński, Henryk Skarzyński z Miedzianowa na powiat odolanowski i ostrowski, ks. Karol Weiss z Mikorzynia na powiat ostrzeszowski i kępiński, ks. Tertulian Wilczewski z Szamotuł na powiat szamotulski, Henryk Zabłocki z Dąbrowy na powiat obornicki.

Jednym z pierwszych, którzy uzyskali tytuł Członka Honorowego Towarzystwa Tatrzańskiego był Wincenty Arnese, Włoch z pochodzenia, obywatel ziemski w Wielkopolsce ("Znad Warty" nr 7 s, 44-46). Otrzymał ten tytuł 30 maja 1875 r., a więc zaledwie w trzy lata od powstania Towarzystwa Tatrzańskiego. Położył zasługi w propagowaniu idei TT za granicami Polski, a także brał udział w opozycji do poprzedniego zarządu. Dla nas Wielkopolan ten fakt jest zadziwiający, gdyż jest to postać w zasadzie nieznana, nie tylko w piśmiennictwie górskim, ale i w biograficznym.

Drugim kolejnym Członkiem Honorowym Towarzystwa Tatrzańskiego 5 maja 1878 r. został Kazimierz Kantak. Postać ta kojarzyła się nieodmiennie działaczom z początkami TT na ziemi wielkopolskiej, co niewątpliwie utrwalone zostało przez popularyzację jego dokonań. Warto wspomnieć, że na 110. rocznicę Jego śmierci z inicjatywy Komisji Historii i Tradycji ZW PTTK w Poznaniu, której przewodził Marian Chudy, wybito w brązie medal i ufundowano pamiątkową tablicę umieszczoną na domu przy ul. Garbary, gdzie zmarł. Medal ten 26 czerwca 1988 r. delegacja Oddziału Poznańskiego PTTK wręczyła Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II na dziedzińcu w Castel Gandolfo.

Trzecią postacią uhonorowaną tytułem Członka Honorowego była Felicja Chełkowska, która przejęła pałeczkę po swym mężu Franciszku Chełkowskim. Felicja Chełkowska otrzymała ten tytuł 27 czerwca 1913 r., Pełniła funkcję delegata na Wielkie Księstwo Poznańskie na powiaty krotoszyński i koźmiński. Nadto była założycielką i prezesem Koła PTT w Koźminie do roku 1922. Była właścicielką ziemską, znaną ze szczodrobliwości. Zasłużona na niwie gospodarczej, społecznej i charytatywnej.

W szeregach Członków Honorowych PTT znalazł się prof. Ryszard Wiktor Schramm, który wstąpił do PTT w roku 1930 i należał do niego do roku 1951. Od roku 1949 był instruktorem taternictwa (alpinizmu). Był organizatorem Koła Poznańsko-Pomorskiego Klubu Wysokogórskiego działającego w ramach Oddziału Poznańskiego PTTK (1955 rok). Działał wiele lat w KW. Reprezentował za granicą alpinistów. Posiada ogromny dorobek naukowy. Penetrował góry Europy, Afryki. Odbył wyprawy naukowe w strefę polarną. Za wkład pracy w proces szkolenia aktywu górskiego PTTK otrzymał tytuł Honorowego Przodownika Turystyki Górskiej.

_________________


Lech