Kolega Golanmac rozpowszechnił informację o wydarzeniu z początków września – polski turysta (a może wspinacz, bliżej nie wiadomo) został pobity/uderzony przez słowackiego przewodnika , wiodącego polskich turystów na Wysoką. Nie wchodząc w szczegóły przebiegu wydarzenia, które zostało z pewnością przez poszkodowanego czy też kolegę poszkodowanego opisane stronniczo, bo taka już jest natura ludzka, można dojść do dwóch wniosków:
To smutne to co się stało, długie lata historii turystyki w Tatrach nie znają przypadku pobicia turysty przez przewodnika bez względu na wzajemne relacje między nimi (klient czy osoba postronna);
To bardzo dobrze, że to się stało i zostało nagłośnione, bowiem prawdopodobnie dotrze do wiadomości decydentów czyli dyrektorów TPN a przede wszystkim TANAP co może zaowocować podjęciem decyzji „oczyszczających powietrze” w Tatrach bo dziś, szczególnie w słowackiej części jest ono dość smrodliwe.
Do TPN wchodzi rocznie ok. 3 milionów ludzi, do TANAP prawdopodobnie więcej (dokładnych danych się nie posiada z uwagi na brak biletów), jednakowoż z uwagi na znacznie większy obszar nie jest to tak widoczne jak w polskiej części. Co to za ludzie? Podzieliłbym ich na trzy grupy:
a) Spacerowicze. Ludzie w większości raczej przypadkowi, jednorazowo odwiedzający Tatry albo tacy, których odwiedziny w Tatrach nie mają stałego charakteru. Ludzie ci z uwagi na brak kwalifikacji i wiedzy oraz umiejętności nawet elementarnej wspinaczki nie wychodzą poza znakowane szlaki a dla niektórych z nich nawet pewna część tych znakowanych (Orla Perć, Czerwona Ławka itp.) jest za trudna. Ci ludzie, powodowani zwykłym, ludzkim strachem o życie, nie wyjdą poza znakowaną ścieżkę a ew. z niej zejścia będą miały charakter przypadkowy, w znakomitej większości przypadków nieumyślny a ilość ich tak minimalna, że nawet mówienie o niej, że mieści się w granicach błędu statystycznego będzie nieuzasadnione. Trzeba dodać, że ta grupa unika wchodzenia w głąb Tatr w zimie, poza bardzo łatwymi i „wydeptanymi” trasami (narciarze na trasach „wyciągowych” to całkowicie inna grupa i nie są oni przedmiotem naszych rozważań).
b) Turyści górscy. Ludzie dla, których Tatry i inne grupy górskie są przedmiotem „hobby” (upodobania, czasami wręcz miłości), czasami nawet jedynego. Ludzie ci starają się spędzać w górach maksymalnie dużo czasu, ograniczonego zwykle tylko względami możliwości finansowych oraz względami zawodowymi lub rodzinnymi. Rekrutują się z środowiska spacerowiczów, którzy w górach zagustowali, bardzo często to również tradycja rodzinna, niekiedy wielopokoleniowa. Część z nich ogranicza się do ścieżek znakowanych, są jednak i tacy, którym to nie wystarcza i wychodzą na trasy nie znakowane jednakowoż o trudności rzędu 0+, I, bardzo rzadko II, czyli te, na których sprzęt asekuracyjny jest w zasadzie zbędny albo użytkowany w bardzo ograniczonym zakresie. Dostępność sprzętu i wyposażenia powoduje, że ludzie z tej grupy prowadzą swą działalność górską przez cały rok, nie zaprzestając jej w zimie, jak to jeszcze stosunkowo bardzo niedawno miało miejsce. Zaryzykuję twierdzenie, że udział tej grupy w całości ruch turystycznego w Tatrach rośnie, choć oczywiście nie jest to przyrost lawinowy, bo ograniczony coraz większym odpływem w inne grupy górskie (Alpy, Dolomity, Karpaty Wschodnie i Południowe itd.), do niedawna trudno dostępne dla polskiego turysty.
c) Wspinacze (alpiniści), w zasadzie ograniczający się tylko do sportowej eksploracji Tatr, czyli na „drogach” powyżej II stopnia trudności, przy czym ostatnio prawie wyłącznie na drogach ekstremalnych, co powoduje, że ilość ścian tatrzańskich, na których wspinacze są zauważalni maleje i jest to cyfra zapewne mniejsza od dwudziestu. Udział tych osób w całości ruchu turystycznego w Tatrach maleje nie tylko w ilościach bezwzględnych ale i względnych. Przyczyny? Rosnąca popularność terenów skałkowych oraz znacznie większa niż kiedyś dostępność zagranicznych terenów wspinaczkowych. Jest swoistym paradoksem, że ilość ludzi uprawiających różne formy wspinaczki rośnie a ilość „taterników”, czyli uprawiających wspinaczkę w Tatrach maleje.
Zakładając, że roczny ruch turystyczny w całych Tatrach wynosi ok. 7 milionów osób to udział procentowy grup turystów wymienionych wyżej wynosi:
Wspinacze (grupa c) ) – na pewno poniżej 0.5%.
Turyści górscy (grupa b) ) – tu szacunki mogą być różne ale nie sądzę aby to było więcej niż jakieś 2 do 3% ogółu. Skąd to oszacowanie? Miejsc noclegowych w schroniskach w Tatrach jest ok. 1050. Przy pełnym wykorzystaniu przez cały rok (nie jest) to ok. 380 tys. osobonoclegów (zakładam, że „podłoga” w szczycie równa się ilości niewykorzystanych miejsc w gorszych okresach). Zakładając, że każdy z tych turystów grupy „b” spał w schronisku pięć razy w roku otrzymuję cyfrę 76 tys. turystów – to ok. 1% ogółu – w wyniku poprawki na jednodniowych, nocujących poza schroniskami itd. podwyższam do tych 2 do 3%.
Spacerowicze (grupa a) ) to miażdżąca większość ok. 96 do 97%.
Radykalni ochroniarze z Parków Narodowych to najchętniej by zamknęli cały obszar i nie wpuszczali nikogo, bo jak to często się mówi – „pojedyńczy turysta też stanowi zagrożenie dla natury”. Na całe szczęście zbyt wiele ludzi mieszkających wokół Tatr z tego żyje. No i z bólem serca zgodzono się, że aby ruch turystyczny ograniczyć wolno poruszać się tylko po znakowanych ścieżkach z niewielką „dyspensą” dla wspinaczy, chyba z szacunku dla wieloletniej tradycji, przy czym wielkość terenów dopuszczonych do wspinaczki była systematycznie ograniczana. Ludziom, którzy bywają w Tatrach od niedawna może się wydawać, że zawsze tak było, że ograniczenia na terenie Słowacji są większe i bardziej dotkliwe podczas gdy tak naprawdę to w polskiej części były od dawna respektowane i to dość skutecznie podczas gdy w Słowacji aż do 1989 roku były one tylko na papierze.
W końcu jednak wskutek działań od TPN niezależnych doszło do likwidacji „karty taternika” i w tym momencie TPN znalazło się w sytuacji luki prawnej. No i tu – niski ukłon – wybrnęło z niej w sposób elegancki i liberalny – pozwoliło wszystkim uprawiać wspinaczkę na terenach o niej dopuszczonych bez dodatkowych ograniczeń typu dolna granica trudności. No i co się stało – nic. Na tereny dopuszczone do wspinaczki nie runęły hordy niedouczonych taterników żądnych adrenaliny – ilość osób wspinających się (nawet na 0+ i I) jeśli się nie zmniejszyła to na pewno się nie zwiększyła, bo nie mogło być inaczej bo to jest nadal te 1 do 3% (widział ktoś może kolejki chętnych do przejścia granią Kościelców, jeśli już to tylko na znakowanej ścieżce na Kościelec).
Tymczasem na Słowacji istnieje nadal zakaz odbywania „wspinaczek” na drogach 0+ i I a jeśli już to tylko z przewodnikiem. Wytłumaczyć to można tylko w jeden jedyny sposób – JEST TO JAWNA I NAWET NICZYM NIE MASKOWANA OCHRONA MONOPOLU PRZEWODNIKÓW na trasach 0+ i I oraz II. Do tego dochodzą odmienne niż w Polsce zasady ruchu w okresie zimowym.
Jest takie powiedzenie, że dżentelmeni nie dyskutują o faktach. A fakty są takie, że nikt lub prawie nikt kto wie jak pójść np. na Lodowy czy Łomnicę i posiada w tym celu odpowiednie umiejętności nie wynajmuje przewodnika – ani Polacy, ani Czesi, ani Słowacy i inne nacje też. Nie tylko z oszczędności lub skąpstwa ale choćby dla przyjemności bo raczej nikt nie lubi aby być prowadzonym ścieżką o trudności góra Orlej Perci uwiązany na lince jak krowa prowadzona na pastwisko. Nikogo też nie zwiodą takie naiwne bzdurki, że nieznani sprawcy zwinęli łańcuchy na Gierlachu (czytaj – najbardziej dojnej krowie przewodników).
Mało kto też z turystów tej grupy „b” przestrzega też tych przepisów o zimowym zakazie po słowackiej stronie.
Co więcej, jestem przekonany, że jeszcze trochę a nikt nie będzie przestrzegał przechodzenia przez granicę tylko w miejscach przez Jaśnie Oświeconych Dyrektorów do tego dopuszczonych i znowu tak będzie jak przed 1938 rokiem – przepisy szczególnie niezgodne z zdrowym rozsądkiem są tak samo skuteczne jak zawracanie Wisły kijem.
Do czego zmierzam – do zaapelowania do mądrości dyrektorów Parków i ujednolicenia przepisów wg. modelu polskiego. Skoro nic złego dla tatrzańskiej przyrody nie stało się w Polsce to dlaczego stać by się miało w Słowacji?
A jak do takich uzgodnień nie dojdzie to nas czeka? A no nic, czyli tak jak dzisiaj gdy przepisy są nie przestrzegane z ich kompromitacją. A także, że coraz częściej będzie dochodzić do incydentów takich jak ten, który dał asumpt do tej dyskusji. No i coraz częściej wybierając się na trasę trzeba będzie się dopytywać – PRZEPRASZAM, CZY TAM BIJĄ?
PS.
Czy to oznacza, że przewodnicy są zbędni w obsłudze indywidualnych turystów? Nie, ależ skąd – istnieje spory potencjał potrzeb na ich usługi wśród turystów z grupy „a”, którzy „poczuli bluesa” ale brak im wiedzy i odwagi. A także tych turystów grupy „b”, którzy „poczuli bluesa” dróg klasy III i trudniejszych. Tyle, że są zadania znacznie trudniejsze niż teraz załatwiane. Ale to już ich problem.
|
....no to Markizie, skąd masz te dane ?....z własnej obserwacji ? 
....bo chyba na jakieś podstawie masz takowa opinię 
….przy Ciężkim Stawie w kosówkach butelki po piwie i koli, czy też podpaski 
Obarczony błędem, czasami nawet i dużym, ale póki nie jest taki szacunek fundamentalnie zły to jest lepszy niż brak jakiegokolwiek. A jak się chce wprowadzać zmiany i analizować warianty to szacować różne dane trzeba. Bo inaczej to przypomina rosyjską ruletkę typu zbuduję tunel pod Kasprowym i będzie git. Można oczywiście przeprowadzać badania w terenie, robic ankiety ... Markiz na to za stary. A i tak te ankiety dałyby mylne wyniki, kto się przyzna do lewizny ...